Herinneren

4 mei. Een dag waarop we stil staan en aandacht schenken aan onze gezamenlijke geschiedenis. Dodenherdenking. Het verlies van mensen, bekend en onbekend. Ik merk dat ik ook stil sta en bezig ga met verlies in mijn persoonlijk leven. Mensen die me ontvallen zijn, iets wat niet meer kan of contacten die er niet meer zijn. 

Het voelt ongemakkelijk. Rauw en rouw.

Met mindfulness beoefening staan we ook stil en richten we onze aandacht op een specifieke manier. We herinneren onszelf op een actieve wijze aan mindful aanwezig zijn. We werken met de kwaliteit van in vrede verkeren bij onze ongemakkelijke ervaring. Als een getuige. In mijn rauwe rouw ervaring is er de neiging om wat anders te gaan doen, mijn zinnen te verzetten.

Ik moet denken aan 'bearing witness', geïntroduceerd door de Joods-Amerikaanse zenleraar Bernie Glassman. Zijn Zen Peacemaker Orde organiseert onder meer retraites in Auswitz en op straat. De weg van 'bearing witness' is de weg van erkennen wat er is in onze ervaring en daar volledig de verantwoordelijkheid voor nemen. Ik herinner me mijn bezoek aan Sachsenhausen. Ik ervoer een verstikkende sfeer in het erkennen wat daar gebeurd is. In de voormalige kamp gevangenis zat ik een tijdje. Te overdenken, lamgeslagen, wat mensen elkaar aan doen.

In mindfulness kunnen we oefenen in erkennen wat is en met gerichte aandacht compassievol omgaan met onze ervaring. En, als we dat willen, ook uitbreiden naar anderen.

De traditie biedt een groot arsenaal aan mogelijkheden voor beoefening.
Tonglen(*) light of compassioneel ademen zoals Frits Koster het noemt, is er een van.
Nemen en zenden.  

Op de inademing ademen we naar het ongemakkelijke toe.
Op de uitademing zenden we vanuit de wens om meer gemak.

Als we zo mindfulness beoefenen, keren we ons niet af, maar wenden we ons toe naar wat we niet willen ervaren. Dat klinkt wat paradoxaal, en dat is het ook. Ten volle willen erkennen wat is vraagt moed. De moed om te herinneren en aanwezig te zijn.

"Wanneer we getuige zijn, wanneer we de situatie worden - dakloosheid, armoede, ziekte, geweld, dood - komt de juiste actie vanzelf. We hoeven ons geen zorgen te maken over wat we moeten doen. We hoeven niet van tevoren oplossingen te bedenken. Vrede stichten vloeit voort uit getuige zijn. Als we eenmaal met ons hele lichaam en geest luisteren, ontstaat er liefdevolle actie."." Bernie Glassman

Oefening tonglen light of compassioneel ademen (**)
Gong 1x (***)

• Mindfulness meditatie met het voelen van de ademhaling als anker om jezelf eerst te gronden. Dit is bij elke compassie oefening een goed begin. (10 min)
  
• Roep een gevoel van openheid, ruimte, zonder oordeel, of het beeld van een oceaan of de blauwe hemel op. Verweef dit gevoel met je mindfulness beoefening. Kalm en vriendelijk aanwezig zijn bij je ervaring. (enkele minuten)
  
• Visualiseer of herinner je ongemak in je persoonlijk leven. Zet het voor je neer. Het kan ook een gevoel in je lijf zijn.
• Neem op de inademing en adem naar het ongemak toe.
  Zend op de uitademing vanuit de wens op meer gemak uit.
  Vind je eigen tempo op de in- en uitademing. Beiden zijn even lang.
  
• Werk eerst met een persoonlijke situatie (5-10 min)
• Als je wilt breid je uit naar anderen die hetzelfde ongemak ervaren. Je kunt ook bij je persoonlijke situatie blijven. (5 - 10 min)
• Gong 1x 
• Ga dan terug naar de mindfulness basis beoefening zoals bij de start van de oefening.  Laat de beelden, gevoelens of gedachten los en ga terug naar het anker van het voelen van de ademhaling in je lijf.  Het is belangrijk hiermee af te sluiten. (7-10 min)

(*) De tonglen beoefening is een compassie beoefening uit het Tibetaans Boeddhisme en in de 11e eeuw door Atisha geïntroduceerd ten tijde van de pest als manier om te werken met lijden en ongemak.

(**) Frits Koster introduceerde deze lichtere vorm van tonglen recent. 

(***) Je kan een belletje of gong gebruiken, maar dat hoeft niet.

Citaat: Bernie Glassman. Erkennen wat is. Een zenleraar over vrede en engagement. 1994. Uitgeverij Asoka.